Herbst der Entscheidung. Eine Geschichte aus der Friedlichen Revolution. Von PM Hoffmann / Bernd Lindner. Ch. Links Verlag Berlin 2014
Wie de film GoodBye Lenin! in zijn of haar lessen inzet komt er niet omheen om aardig wat achtergrondkennis over de Koude Oorlog en Oost- en West-Duitsland „aan te brengen“. Die is nodig om de film te begrijpen. En het is ook leuk als je om een grapje als „Schon nach zehn Jahren?“ kunt lachen (als Christiane hoort dat de kinderen hun Trabant „nu al“ mogen ophalen). In Duitse media hoor je regelmatig dat de jongste generatie niet meer zou weten hoe „die Wende“ zijn beslag heeft gekregen. Dat lijkt me ook niet meer dan logisch. Deze „graphic novel“ moet dat gat dichten, is mijn indruk. Het boek laat zien hoe de burgerbeweging in Leipzig in de herfst van 1989 te werk ging. Dit alles vanuit het perspectief van de 17 jarige Daniel, die uitgerekend de zoon is van ouders die zich met het regime vereenzelvigd hebben. Hij keert zijn thuis de rug toe en belandt in de wereld van de burgercomité’s inclusief de gevaren van een alomtegenwoordige Stasi.
Is dit stripverhaal – de term „graphic novel“ doet er inderdaad meer recht aan – iets voor onze leerlingen? Mwah… zegt uw recensent wat nuchter. Het begint bij de tekenstijl. Die is misschien wat „retro“ en natuurlijk „Geschmackssache“. Hij past met zijn grove lijnen wel bij het thema. Maar op mij komt deze stijl eerder wat gedateerd over. Waar ik meer moeite mee heb is de neiging om het verhaal historisch uitputtend te vertellen. Kijkend naar de auteur die de tekst geschreven heeft is dat niet zo vreemd. Bernd Lindner is wetenschappelijk medewerker en tentoonstellingscurator van het Zeitgeschichtliches Forum in Leipzig, onderdeel van het Haus der Geschichte (u weet wel, met de hoofdvestiging in Bonn). Daarmee is voldoende kennis van de materie aanwezig, maar voor „onze“ doelgroep mocht het wel een onsje minder, wat mij betreft. Veel ontwikkelingen komen in detail aan de beurt, waardoor het soms op een geschiedenisboek in dialoogvorm begint te lijken, ten koste van de dramatische aspecten (en de love story trouwens) in het verhaal. Achterin is een Glossar opgenomen, waarin begrippen als Blockparteien, EOS, Volkskammer enz. toegelicht worden. Maar her en der zitten zo veel verwijzingen in het verhaal dat het glossar het niet bij kan benen. Zou een Duitse of Nederlandse lezer weten wat een zin als „Mein Sohn sitzt seit zwei Jahren im Zuchthaus Bautzen“ in feite inhield? Kortom: minder aandacht voor alle details had de ontwikkelingen ook recht gedaan en was het verhaal ten goede gekomen. Ik zou het boekje (96 blz.) niet zo snel als klassenset aanschaffen (het niveau is denk ik 5HAVO of 5/6 VWO), maar meer gericht inzetten als leerlingen zich toch al met het thema bezig houden. Dan vallen dingen eerder op hun plaats.
Tip: Lees ook deze achtergrondinformatie en beluister het interview met de schrijver
Voorbeeldje:
